O Gminie » Dla Turysty » Znani ludzie związani z naszą gminą - Gmina Gdów (Beskidzkie Wrota)

Znani ludzie związani z naszą gminą

Tadeusz Kantor
Tadeusz Kantor (ur. 6 kwietnia 1915 w Wielopolu Skrzyńskim, zm. 8 grudnia 1990 w Krakowie) – polski reżyser, malarz, scenograf, grafik, autor manifestów artystycznych, animator życia kulturalnego, założyciel Teatru Cricot 2 w Krakowie.

Był synem Mariana Kantora-Mirskiego i Heleny z Bergerów. Od 1961 roku żonaty z malarką Marią Stangret. Był absolwentem i profesorem krakowskiej ASP. Do najsłynniejszych jego dzieł należą: „Dziennik z podróży”, „Człowiek i stół”, „Niebezpieczne odwrócenie”, „Powrót do domu rodzinnego”, cykl ambalaży, a także głośne przedstawienia teatralne: „Umarła klasa” i „Wielopole, Wielopole”.

Z okresu studiów oraz z czasów II wojny światowej pochodzą jego pierwsze obrazy i fascynacje teatrem. Podczas okupacji stworzył konspiracyjny Teatr Niezależny, w którym wystawiał dla zaufanej publiczności repertuar narodowy, m.in. „Balladynę” Juliusza Słowackiego i „Powrót Odysa” Stanisława Wyspiańskiego. Odtąd w twórczości Kantora malarstwo i teatr były nierozdzielne. W pierwszych latach powojennych tworzył obrazy w konwencji bliskiej surrealizmowi. Jako malarz zamilkł w momencie, kiedy władze PRL zaczęły wprowadzać socrealizm w sztuce i dopiero w 1955 wystawiono jego prace pochodzące z tego okresu. Od 1957 roku włączył się w najnowsze poszukiwania sztuki światowej, nawiązując w serii swoich obrazów do informelu. Równocześnie prowadził teatr Cricot 2, gdzie wystawiał sztuki Stanisława Ignacego Witkiewicza, a później także własne. Przekonany, że „sztywne, uświęcone tradycją granice między sztukami należy znieść” poza malarstwem i teatrem zajmował się również organizowaniem happeningów, oraz tworzeniem dzieł zwanych „obiektami sztuki” ( wykorzystywał je w scenografii do własnych przedstawień). Artysta łączył fragmenty malowane z tzw. przedmiotami znalezionymi tworzącymi zagadkową treść obrazu.

Kantor, dzięki swym licznym wyjazdom i podróżom po Europie, jak i po całym świecie mógł bezpośrednio stykać się z nowymi trendami w sztuce, a jako, że miał poczucie misji rozwijał swoje obserwacje po przyjeździe do kraju. Nieprzychylni mu nazywali go „komiwojażerem nowinek”, jednak to on przywiózł do kraju znany na zachodzie informel, konceptualizm, happening i zaszczepiał go na naszym gruncie.
( Źródło: Wikipedia)

W Hucisku (gmina Gdów) stoi dom Tadeusza Kantora wraz z 14-metrową, betonową rzeźbą tzw.KRZESŁEM KANTORA. Zaprojektował go sam artysta w ramach „cyklu pomników niemożliwych” ( należała do niego również gigantyczna żarówka oraz projekt mostu w kształcie wieszaka). Początkowo rzeźba miała być wykonana przez władze Wrocławia, które zapowiedziały, że są w stanie zrealizować nawet najbardziej oryginalne formy przestrzenne. Ostatecznie słynne krzesło wykonała w 1955 roku Fundacja im. Tadeusza Kantora.

Karol Wojtyła
Niegowić to pierwsza parafia Ks. Karola Wojtyły, który przybył do wioski 28 lipca 1948 roku, by z polecenia kardynała Sapiehy rozpocząć tu swoją prace duszpasterską.

"W lipcowy skwarny dzień, nowy wikary zbliżając się do Niegowici pochylił się i ucałował ziemię. Wiele lat później ten właśnie gest uczynił rozpoznawalnym na całej kuli ziemskiej"

Kapłaństwo w Niegowici, choć trwające niecały rok, okazało się ważne w pracy duszpasterskiej przyszłego Papieża. Po raz pierwszy zetknął się tu z codziennym życiem parafii, problemami zwykłych mieszkańców. Uczył religii w Cichawie, Nieznanowicach, Wiatowicach, Pierzchowie, pomagał w pracach gospodarskich. Szczególnie dużo czasu spędzał z młodzieżą, organizując wycieczki i ogniska. Swoja pasją teatralną zaraził młodych ludzi tworząc amatorski zespół teatralny. Na zbliżająca się wówczas 50 rocznicę kapłaństwa księdza prałata Kazimierza Buzały zainicjował budowę nowego kościoła, który później, już jako arcybiskup krakowski, konsekrował w roku 1966. Pozostał we wspomnieniach mieszkańców, jako kapłan niezwykle prosty, zawsze śpieszący z pomocą.

Wspomnienie wikarego Wojtyły pozostało żywe wśród mieszkańców Niegowici i okolicznych wsi. 18 maja 2000 roku w 80. rocznicę urodzin Jana Pawła II otwarto 12 km Szlak Papieski z Niegowici do Łapanowa. Od tamtej pory co roku w maju organizowany jest Rajd Pieszy Szlakiem Papieskim, w którym udział biorą dorośli, dzieci i młodzież.

Pamiątki związane z pobytem wikarego Karola Wojtyły na ziemi gdowskiej można obejrzeć w Regionalnej Izbie Pamięci w Niegowici.

gen. Jan Henryk Dąbrowski
Jan Henryk Dąbrowski, generał w powstaniu kościuszkowskim, twórca i wódz napoleońskich Legionów Polskich we Włoszech, współtwórca armii Księstwa Warszawskiego i pogromca Prusaków przyszedł na świat w 1755 roku w Pierzchowie. Pamięć o nim jest tu ciągle żywa, czego świadectwem jest m.in. nadanie Szkole Podstawowej w Pierzchowie jego imienia, utworzenie Izby Pamięci poświęconej patronowi oraz usypanie kopca.

Ludwik Sosnowski-Solski
Legendarny aktor, reżyser,wieloletn dyrektor teatrów krakowskich.

Michał Grażyński
Działacz polityczny, niepodległościowy i społeczny, doktor filozofii i prawa, długoletni komisaryczny wojewoda śląski.